İlaçPedia

Gün boyu sıcak çay servisi yapılan işletmelerde çay kazanı ya da diğer adıyla çay ocağı, neredeyse hiç durmadan çalışan bir ekipmandır. Böyle sürekli kullanılan bir cihazda en sık karşılaşılan problemlerden biri de su sızdırma, damlatma ya da doğrudan su akıtma sorunudur. Tezgâhın sürekli ıslak olması, yerde su birikmesi hem rahatsız edici hem de ciddi bir arızanın habercisi olabilir. Bu yüzden “çay kazanı neden su akıtır?” sorusunun cevabını bilmek, hem cihazın ömrü hem de işletme güvenliği açısından son derece önemlidir.

Aslında su akıtan bir çay kazanı her zaman “bozuldu” anlamına gelmez; bazen basit bir conta değişimiyle çözülebilecek küçük bir arıza da buna sebep olabilir. Ancak nedeni doğru teşhis edemezseniz, küçük bir sorun zamanla çok daha büyük masraflara yol açabilir.

1. Musluk ve Conta Aşınmaları

Su akıtan çay kazanı denildiğinde akla ilk gelen nokta musluklardır. Gün içinde defalarca açılıp kapanan musluklar zamanla içindeki contaları, o-ringleri ve mekanik aksamı yıpratır. Bu yıpranma sonucunda:

Musluk kapalı konumdayken bile süzülür gibi damlama,
Bardağı doldururken yanlardan sızma,
Musluk gövdesi ile kazan bağlantı noktasından kaçak

gibi belirtiler ortaya çıkar. Özellikle sıcak suyla çalışan sistemlerde lastik contalar, sürekli genleşip daraldığı için sertleşir, esnekliğini kaybeder ve kaçak yapmaya başlar.

Eğer çay ocağı musluğu su kaçırıyor ve damlama musluktan geliyor gibi görünüyorsa, çoğu zaman sorun musluk içindeki conta veya musluğun kendisindedir. Bu durumda:

• Musluğun sökülüp temizlenmesi,

• Conta ve o-ringlerin yenilenmesi,

• Gerekirse musluğun komple değiştirilmesi

genellikle sorunu çözer. Ancak musluğu sökerken gövdeyi zorlamamak, dişlere zarar vermemek ve sızdırmazlığı sağlayan contaları kaybetmemek önemlidir.

2. Su Giriş Bağlantılarından Kaçak

Bazı durumlarda çay kazanı su akıtıyor gibi görünse de, aslında sorun kazanın kendi gövdesinden değil, su giriş hattından kaynaklanır. Şebeke suyunun bağlandığı noktada:

• Gevşemiş bağlantı parçaları,

• Zamanla sertleşmiş ya da ezilmiş teflon/contalar,

• Montaj sırasında tam sıkılmamış rakorlar

sebebiyle su sızıntısı oluşabilir. Bu sızıntı, kazanın gövdesinden geliyormuş gibi aşağıya doğru akar ve tezgâhı ıslatır.

Su giriş hattından kaynaklı kaçaklarda:

Bağlantı noktalarını gözle kontrol etmek,
Bir bezle kurutup yeniden damlama olup olmadığını görmek,
Gerekirse bağlantı parçalarını söküp tekrar teflon sararak sıkmak

gibi adımlar atılabilir. Ancak bu işlemler yapılırken bağlantı dişlerine zarar vermemek ve su hattını tamamen kapatmadan müdahale etmemek gerekir.

3. Gövde Çatlakları ve Kaynak Noktası Problemleri

Daha ciddi sayılabilecek su kaçakları genellikle çay kazanı gövdesinde oluşan çatlaklardan, kaynak noktalarındaki açılmalardan veya korozyondan kaynaklanır. Özellikle eski cihazlarda:

• Sürekli ısı farkına maruz kalan bölgelerde metal yorgunluğu,

• Alt gövde ve kenar kısımlarında paslanma ve delinme,

• Kaynak yapılan ek yerlerinde zamanla açılma

gibi sorunlar görülebilir. Bu durumda su, kazan gövdesinin herhangi bir yerinden çok ince bir çizgi halinde veya damla damla sızmaya başlayabilir.

Gövde kaynaklı kaçaklar genellikle:

• Musluktan değil, gövdeden aşağı doğru inen izlerle,

• Cihazın alt tabanında sürekli ıslaklıkla,

• Özellikle ısınma sırasında artan sızıntıyla

kendini belli eder. Bu tür bir arızada kullanıcı müdahalesi çoğu zaman yeterli olmaz; kaynak ve gövde onarımı için işinin ehli bir servisten destek almak gerekir. Çatlağı silikonla kapatma gibi geçici çözümler, yüksek sıcaklık ve basınç altında uzun süre dayanmaz.

4. Şamandıra ve Su Seviye Sistemi Arızaları

Otomatik su alma özelliğine sahip çay kazanı modellerinde, iç haznedeki su seviyesini kontrol eden bir şamandıra sistemi bulunur. Bu sistem:

Su seviyesi düştüğünde içeri yeni su alır,
Yeterli seviyeye gelince su girişini kapatır.

Şamandıra takılır, kireçlenir ya da ayarı bozulursa:

• Kazan gereğinden fazla dolabilir,

• Üst kapaktan veya hava alma deliklerinden taşma olabilir,

• Su, cihazın yanlarından aşağı sızmaya başlayabilir.

Bu durumda kullanıcı bazen “çay kazanın su kaçırıyor” diye düşünür; oysa mesele aslında taşma, yani fazla dolum problemidir. Şamandıra sistemi ve su seviye sensörleri kireçlenme ve tortuya karşı hassastır; düzenli temizlik ve bakım yapılmazsa zamanla arıza verir. Böyle bir belirti fark edildiğinde:

• Su giriş vanası kapatılmalı,

• Kazan içi su seviyesi normalin üstünde tutulmamalı,

• Şamandıra ve seviye sistemleri yetkili servis tarafından kontrol edilmelidir.

5. Tahliye Vanası ve Emniyet Elemanlarından Sızıntı

Bazı çay ocağı modellerinde, kazanın altında veya arka kısmında tahliye vanası bulunur. Bu vana:

• Temizlik sırasında haznenin tamamen boşaltılması,

• Gerekli durumlarda suyun tamamen tahliyesi

için kullanılır. Zamanla bu vananın contaları da yıpranır ve kapalıyken bile hafif hafif su damlatmaya başlar. Benzer şekilde, aşırı basınç ve ısıdan korumak için kullanılan bazı emniyet elemanları da gerektiğinde suyu dışarı bırakabilir. Arızalı bir emniyet ventili, susması gereken yerde sürekli hafif sızıntı yapabilir.

Bu tür kaçaklarda:

• Tahliye vanası bağlantıları ve contaları kontrol edilmeli,

• Gerekirse vana sökülüp temizlenmeli veya yenisiyle değiştirilmelidir.

Emniyet ventili gibi kritik parçalar söz konusu olduğunda ise mutlaka profesyonel destek alınmalıdır; bu parçaların iptal edilmesi veya geçici olarak devre dışı bırakılması büyük güvenlik riskleri doğurur.

6. Kireçlenmenin Dolaylı Etkisi

Kireç, sadece rezistansı ve hazne içini değil, aynı zamanda contaları, filtreleri, bağlantı parçalarını da etkiler. Kireç birikimi:

• Musluk ve bağlantı noktalarında yüzeyleri pütürlü hale getirir,

• Contaların tam oturmasını engeller,

• Zamanla sızdırmazlık özelliğini bozar.

Bu durumda, aslında mekanik olarak sağlam olan bir bağlantı, kireçlenme nedeniyle su kaçıran çay kazanı görüntüsüne sebep olabilir. Düzenli kireç temizliği ve iç bakım yapılmadığında, küçük kaçakların sayısı artar, cihaz hem performans hem de güvenlik açısından zayıflar.

7. Montaj ve Taşıma Hataları

Yeni alınan bir çay kazanı su akıtıyor ise sorun bazen üretimden değil, montajdan veya taşıma sürecinden kaynaklanabilir. Kurulum sırasında:

• Cihaz yanlış eğimde yerleştirildiyse,

• Bağlantılar yeterince sıkılmadıysa,

• Cihaz taşınırken darbe aldıysa

gövde ve bağlantı noktalarında sızıntı görülebilir. Bu nedenle ilk kurulumun mümkün olduğunca uzman kişilerce yapılması, cihazın yere dengeli yerleştirilmesi ve montaj sonrasında su kaçak testi yapılması önemlidir.

8. Su Akıtan Çay Kazanında Ne Yapılmalı?

Özetle, çay kazanı neden su akıtır sorusunun tek bir cevabı yoktur; musluk contası gibi basit bir parçadan gövde çatlağı gibi ciddi bir probleme kadar birçok farklı nedeni olabilir. Ancak hangi sebepten olursa olsun, dikkat edilmesi gereken temel noktalar şunlardır:

• Kaçağın kaynağını dikkatlice gözlemleyin (musluk, gövde, bağlantı, alt taban vb.).

• Elektrikli modellerde su ile elektrik temasını engellemek için cihazı fişten çekin.

• Gazlı modellerde gaz vanasını kapatmayı ihmal etmeyin.

• Küçük tamir ve bakım dışında (musluk contası gibi), gövde, şamandıra, elektrik ve gaz bağlantıları için mutlaka yetkili servise başvurun.

Su akıtan bir çay ocağı ile çalışmaya devam etmek, hem cihazı daha çok yıpratır hem de elektrik–su temasından kaynaklı ciddi güvenlik riskleri doğurabilir.